تجربه کاربری از مفاهیمی است که برنامه نویس ها باید حتما با آن آشنایی داشته باشند. مخصوصا طراحان اپلیکیشن و وبسایت. گاهی این کلمه با رابط کاربری اشتباه گرفته میشود. در این مقاله قصد دارم تفاوت این دو را مشخص کنم. همچنین مفاهیم و نحوه ی کار طراحان تجربه ی کاربری را شرح خواهم داد. با برنامه چی برای شناخت کامل مفهوم تجربه کاربری همراه باشید.
این مقاله دارای قسمت های زیر است:
تجربه کاربری (UX) یعنی چه؟
فرق تجربه کاربری با رابط کاربری
UX چگونه باید طراحی شود؟
نرم افزار های طراحی تجربه کاربری
نظر شما چیست؟
تجربه کاربری (UX) یعنی چه؟
تجربه کاربری یعنی حسی که به یک فرد، هنگام کار کردن با اپلیکیشن ما منتقل میشود. بنابراین تجربه ی کاربری مجموعه ی بزرگی از خدمات، طراحی، عملکرد، پشتیبانی، به روز رسانی، بازاریابی و غیره در اپلیکیشن را در بر میگیرد. این کلمه در زبان انگلیسی User Experience نوشته میشود که به اختصار آنرا UX خطاب میکنند. برای فهمیدن User Experience، به یک اپلیکیشن یا وبسایت که خاطره خوبی از کار کردن با آن دارید فکر کنید. حس خوبی که توسط آن اپلیکیشن یا وبسایت خاص به شما منتقل شده، در اصل نتیجه ی طراحی یک تجربه کاربری خوب بوده است.
کمی عمیق تر به خاطره ی خود فکر کنید. چه چیزهایی باعث شده بود که این احساس در شما به وجود بیاید؟ طراحی خوب؟ عملکرد روان؟ سرعت بالا؟ شیک بودن ظاهر؟ پاسخ دادن سریع و به موقع تیم پشتیبانی؟ وجود نداشتن باگ و درست کار کردن همه ی قسمت ها؟ قیمت پایین؟ تبلیغات خوب؟ رنگ های زنده؟ یا چیز های دیگر؟
همانطور که متوجه شدید تجربه کاربری یک عضو جدا و مشخص از اپلیکیشن نیست. هرچند مفهوم و تعریف آن کاملا مستقل و قابل تشخیص است. اما در اصل همان ذهنیت و احساسی است که در کاربر به وجود می آید. این احساس باید توسط مجموعه ای از امکانات و عملکرد ها به وجود بیاید. اپلیکیشن های خوب و معروف همیشه از UX قدرتمند و خوبی استفاده میکردند. برای اینکه بتوانید مشتری های برنامه ی خود را حفظ کنید، باید تجربه کاربری خوبی را برای آنها طراحی کنید. اما این طراحی چگونه باید انجام شود؟
فرق تجربه کاربری با رابط کاربری
رابط کاربری (UI) و تجربه کاربری (UX) ارتباط بسیار نزدیکی با هم دارند. اما معنی و مفهوم آنها یکسان نیست. در حقیقت رابط کاربری، یکی از اجزای مهم تجربه کاربری است. (برای آشنایی کامل با رابط کاربری، این مقاله را مطالعه کنید). رابط کاربری با طراحی گرافیکی اجزا و المان های اپلیکیشن سر و کار دارد. مانند دکمه، آیکون، لوگو، رنگ بندی و غیره.
تجربه کاربری با نحوه ی به کار رفتن این المان ها مشغول است. با UX مشخص میکنیم که چگونه هر جزء از لایه ی ظاهری اپلیکیشن در محل مشخصی قرار بگیرد و چه عملکردی از خود نشان بدهند. در طراحی رابط کاربری، باید طبق قوانین تجربه کاربری عمل کنیم. یعنی ظاهر اپلیکیشن باید زیبا، مرتب، شیک و با رنگ بندی مناسب باشد تا بتواند حس خوبی را انتقال بدهد. همچنین در کنار این موارد، جای گیری المان ها باید به گونه ای باشد که گزینه های مهم و ضروری به راحتی در دسترس کاربران قرار بگیرند.
UX چگونه باید طراحی شود؟
تجربه کاربری باید طوری طراحی شود که بیشترین رضایت کاربران را به همراه داشته باشد. اما چگونه میتوانید رضایت آنها را به دست بیاورید؟ اولین قدم شناخت مخاطب است. باید بدانید اپلیکیشن تان برای چه گروهی از مخاطبان دارد تولید میشود.
گروه سنی، سلیقه ها، رنگ های مورد علاقه، طرز تفکر و سبک زندگی، و بسیاری از موارد دیگر را باید درباره ی آنها بدانید. این اطلاعات را میتوانید از تحقیق در اینترنت به دست بیاورید. یکی از بهترین راه های استخراج اطلاعات، نظرات کاربران در سایت های مختلف است. از این طریق میتوانید مشکلات و علاقه های مخاطبین خودتان را پیدا کنید. پس اولین قدم بررسی و شناخت مخاطبان است.
سپس در قدم دوم با توجه به اطلاعاتی که جمع آوری کرده اید اقدام به طراحی کنید. به عنوان مثال ممکن است جامعه ی هدف شما، افراد مسن باشند. در اینصورت باید کلیدها درشت طراحی شوند و از شماره فونت های بزرگتری استفاده کنید. یا اگر مخاطبین شما کودک هستند، باید جذابیت های کودکانه زیادی به اپلیکیشن خود اضافه بکنید. مواردی مثل شخصیت های کارتونی، دکمه های رنگارنگ و متفاوت و غیره. در مرحله ی طراحی این دو نکته را هیچوقت نباید فراموش کنید: رنگ بندی مناسب و سادگی.
رنگ ها میتوانند بخش زیادی از حس را بصورت ناخودآگاه به بیننده منتقل کنند. (مثلا رنگ قرمز باعث ایجاد اشتها میشود و به همین دلیل رنگ اصلی رستوران های مک دونالد، قرمز است. یا رنگ آبی باعث میشود تحرک شما کم شده و چندین ساعت، آرام بنشینید. به همین دلیل رنگ شبکه اجتماعی فیسبوک آبی است تا وقت بیشتری را در آن صرف کنید).
ساده بودن همیشه مورد استقبال کاربران واقع میشود. موتور جستجوی گوگل به دلیل سادگی بسیار زیاد و فوق العاده کاربردی بودن در کنار سادگی، توانست در رقابت با دیگران پیروز شود. معمولا سادگی و کارایی بسیار بالا در همه ی سرویس های شرکت گوگل دیده میشوند. شما هم باید سادگی را به اپلیکیشن خود بیاورید. به طوری که نیاز نباشد مرتبا از متن های راهنما استفاده کنید. معمولا هیچکس این متن های راهنما را نمیخواند و اگر پیچیدگی در کارکرد اپلیکیشن وجود داشته باشد، ممکن است اکثر کاربران اصلا از بیشتر امکانات اپلیکیشن استفاده ای نکنند. این به معنی هدر رفتن وقت و سرمایه شماست. زیرا هیچ کس با امکانات خوب و ویژه ی نرم افزارتان آشنا نخواهد شد.
بعد از تکمیل طراحی تجربه کاربری، باید آن را مورد تست قرار دهید. این مرحله برای اطمینان شما از طراحی انجام میشود. وجود یک اشکال در هر قسمتی از برنامه باعث لطمه زدن به تجربه کاربری میشود. باید تا جایی که میتوانید در مرحله ی تست، به همراه دیگران برنامه را مورد بازبینی قرار دهید. اگر هر مشکلی در اپلیکیشن وجود داشت، آنرا به سرعت برطرف کنید.
یکی از اشتباهات رایجی که برنامه نویس ها انجام میدهند، این است که اپلیکیشن خود را طوری تست میکنند که خودشان میخواهند. یعنی از نگاه خودشان که مالک آن هستند به نرم افزار نگاه میکنند. این کار اشتباه است. باید به دید یک کاربر بیطرف که برای اولین بار اپلیکیشن شما را نصب میکند به آن نگاه کنید. بعد از این تغییر دیدگاه میتوانید اشکلاتی را برطرف کنید که تا قبل از آن اصلا متوجه شان نبودید.
نرم افزار های طراحی تجربه کاربری
برای طراحی تجربه کاربری نرم افزار ها و سرویس های آنلاین متفاوتی وجود دارند. نرم افزار هایی مانند Sketch میتوانند طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری را انجام بدهند. وبسایت هایی مانند uxpin هم به صورت تخصصی برای طراحی UX مورد استفاده قرار میگیرند. شرکت ادوبی به تازگی نرم افزار Adobe XD را روانه بازار کرده که برای طراحی UI و UX، به خصوص در حوزه اپلیکیشن های موبایل، مورد استفاده قرار میگیرند.
نظر شما چیست؟
آیا تا به حال در زمینه طراحی تجربه کاربری فعالیت کرده اید؟ یا اینکه تجربه ی خوبی از کار کردن با سرویس یا اپلیکیشن خاصی داشته اید؟ نظر و تجربه ی خود درباره ی UI و UX را با ما و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید و باعث کامل تر شدن این آموزش شوید.
منابع بیشتر برای مطالعه
میتوانید از منابع زیر برای مطالعه بیشتر در این زمینه استفاده کنید:
سلام ممنون بابت توضیحات خوبی که دادید خسته نباشید
سلام
ممنون از محتوای خوبی که منتشر میکنید.
ما به همراه یک گروه از متخصصین حوزه وب گروه تلگرامی جامعه وبمستران
ایران را لانچ کردیم.
با توجه به اینکه شما هم در این زمینه فعال هستید خوشحال می
شیم به ما بپیوندید تا تعاملات مفیدی باهم داشته باشیم
ممنون از شما دوست و همکار گرامی