کلمه پلتفرم یکی از آن کلمه هایی است که اکثر افراد در مفهوم آن مشکل دارند. به این دلیل که گاهی به اشتباه به جای سیستم عامل، از این کلمه استفاده میشود. در حقیقت مفهوم و کارکرد بسیار نزدیک این دو بخش، باعث به وجود آمدن این اشتباهات شده است. در این مقاله قصد دارم مفهوم platform و تفاوت آن با سیستم عامل را برای شما به زبان ساده شرح بدهم. با برنامه چی همراه باشید.
platform واژه ای است که ممکن است در حوزه های زیادی آن را شنیده باشید. مثلا در دنیای خودرو، گاهی خبری منتشر میشود که ماشین جدید کمپانی بنز، بر اساس platform ورژن قبلی خود ساخته شده است. در دنیای نرم افزار، مخصوصا اپلیکیشن های موبایل نیز، گاهی به کلمه پلتفرم یا مولتی پلتفرم به برمیخورید. مثلا فلان اپلیکیشن برای platform اندروید منتشر شده است. یا اینکه مولتی پلتفرم است. در ادامه مفهوم این کلمه ها را بصورت کامل بررسی میکنیم.
این مقاله شامل قسمت های زیر است:
مفهوم platform چیست؟
منظور از انعطاف platform چیست؟
تفاوت platform و سیستم عامل چیست؟
مولتی platform یا چندسکویی یعنی چه؟
نظر شما چیست؟
مفهوم پلتفرم چیست؟
کلمه پلتفرم در زبان انگلیسی به صورت Platform نوشته میشود. معنی آن در زبان فارسی “سکو” ترجمه شده است. این ترجمه زیاد هم بی ربط به مفهوم اصلی آن نیست. بلکه میتواند حتی آن را برای ما روشن تر کند. سکو در زبان فارسی معمولا به برآمدگی هایی گفته میشود که محل نشستن افراد است.
از این نظر شاید زیاد به چیزی که ما میخواهیم به آن برسیم نزدیک نباشد. اما شما فقط خود سکو را در نظر بگیرید. سپس فرض کنید که قرار است چیزی را روی این سکو نمایش بدهیم. الان میتوان گفت تقریبا یک شکل نمادین از platform در ذهن شما تشکیل شده است.
پلتفرم یک مفهوم گسترده است. همچنین دارای قابلیت انعطاف و تغییر است. یعنی میتوان برای کاربرد های خاص، موارد متفاوتی را به عنوان platform در نظر گرفت. برای بهتر متوجه شدن همان سکو را در نظر بگیرید (با همان فرض که قرار است چیزی را روی آن معرفی کنیم). برای معرفی کردن هر محصول یا شئ خاص، باید سکو را هم برای آن آماده کنید. مثلا برای معرفی یک تکه جواهر، تابلوی نقاشی، موبایل جدید، طرح های تازه لباس و هرچیز دیگر باید، سکوی مخصوص و مناسب در نظر بگیرید.
قبل از اینکه دوباره به سراغ سکویی که در ذهنتان شکل گرفته برویم، بهتر است ابتدا با تعریف پلتفرم به صورت کتابی هم آشنا بشوید. در تعریف تئوری، platform به مجموعه ای از سخت افزار، نرم افزار و سیستم عامل (که خود سیستم عامل هم عضوی از نرم افزار است)، گفته میشود. بنابراین سیستم عامل هم یک قسمت از پلتفرم است.
این دو با هم فرق دارند و هرکدام وظایف خاص خود را دارند که در ادامه آنها را توضیح میدهم.
دوباره به سراغ سکوی ذهنی شما میرویم. گفتیم که برای معرفی هر کالا یا محصول، ممکن است به سکو های اختصاصی و منحصر به فرد احتیاج داشته باشیم. پلتفرم یا سکو، در دنیای نرم افزار ها هم دقیقا به همین شکل عمل میکند. یعنی ممکن است هر اپلیکیشن، به یک platform اختصاصی نیاز داشته باشد.
پلتفرم یک مجموعه است. این مجموعه را با توجه به چه چیزی باید مشخص کنیم؟
ساده ترین جواب را به شما خواهم گفت: نیاز اپلیکیشن. پلتفرم باید این توانایی را داشته باشد که اپلیکیشن را اجرا کند. بنابراین کل مجموعه platform هم بر اساس نیاز های همین اپلیکیشن مشخص میشود. یعنی چه؟ یعنی گاهی یک نرم افزار برای اجرا شدن فقط نیاز به سیستم عامل اندروید دارد. (یعنی روی هر دستگاهی که سیستم عامل اندروید داشته باشد اجرا میشود). در این صورت platform مورد نیاز ما فقط شامل سیستم عامل اندروید میشود.
اما گاهی نیاز های اپلیکیشن به همین مورد محدود نمیشوند. مثلا یک سرویس اینترنتی خاص را در نظر بگیرید. اگر این سرویس فقط بتواند روی سیستم عامل اندروید و از طریق مرورگر اجرا شود؛ platform در این مورد مجموعه ای از سیستم عامل و مرورگر تعریف میشود.
به همین ترتیب اگر برنامه ای که ساخته ایم نیاز به هر چیز دیگری داشته باشد، برطرف کننده های نیاز ها، مجموعه پلتفرم را تشکیل میدهند. نیاز هم میتواند صورت های مختلفی داشته باشد. گاهی برای اجرای برنامه، سخت افزار خاص و یا حتی وجود یک نرم افزار دیگر روی سیستم عامل، ضروری میباشند. بنابراین سخت افزار و برنامه های جانبی هم میتوانند در مجموعه پلتفرم قرار بگیرند.
به عنوان یک مثال دیگر، ربات های تلگرامی را در نظر بگیرید. این ربات ها بدون وجود تلگرام نمیتوانند اجرا بشوند. بنابراین خود اپلیکیشن پیام رسان تلگرام نقش یک platform را ایفا میکند. همانطور که میدانید تلگرام هم روی سیستم عامل های مختلف مانند اندروید، iOS و ویندوز قابلیت اجرا دارد. پس بصورت کلی پلتفرم ربات های تلگرام مجموعه ای از همان سه سیستم عامل و سرویس پیام رسان تلگرام است.
منظور از انعطاف Platform چیست؟
انعطاف platform اینگونه تعریف میشود. طبق چیزی که تا الان بررسی کردیم، پلتفرم میتواند اشکال مختلفی به خود بگیرد. پس یعنی همه مواردی که برای اجرای اپلیکیشن مورد نیاز هستند، در مجموعه platform قرار میگیرند. به همین دلیل نمیتوانیم یک قسمت خاص و ثابت از سخت افزار یا نرم افزار را مشخص کنیم و بگوییم این پلتفرم است.
تفاوت پلتفرم و سیستم عامل چیست؟
در درجه اول باید به این نکته توجه داشته باشید که سیستم عامل کاملا در محدوده نرم افزار ها قرار دارد. یعنی یک قسمت از مجموعه ی نرم افزاری سیستم است که وظیفه آن کنترل و مدیریت منابع سخت افزاری سیستم ماست. اما همانطور که تا اینجا یاد گرفتیم، platform میتواند هم نرم افزار و هم سخت افزار را شامل بشود. گاهی مجموعه پلتفرم فقط در سیستم عامل خلاصه میشود. اما در کل سیستم عامل یا OS یک قسمت از پلتفرم است.
Multi Platform یا چندسکویی یعنی چه؟
به زبان ساده، وقتی یک اپلیکیشن یا سرویس خاص، بتواند روی platform های مختلفی اجرا بشود به آن مولتی پلتفرم یا چند سکویی گفته میشود. دقت داشته باشید که حتما نیاز نیست فقط یک اپلیکیشن ساخته شود که بتوانیم آنرا مثلا روی موبایل های اندروید و iOS اجرا بکنیم. اینکار گاهی غیرممکن هم هست. برای مولتی پلتفرم شدن، شرکت سازنده باید برای platform های مختلف، نمونه های جداگانه ای از اپلیکیشن را ساخته و معرفی بکند.
نظر شما چیست؟
به نظر شما مفهوم platform چیست و چه تفاوت هایی میان آن با سیستم عامل وجود دارد؟ لطفا نظر خود را درباره این مقاله آموزشی با ما در میان بگذارید.
منابع بیشتر برای مطالعه
میتوانید از لینک های زیر برای مطالعه بیشتر در این زمینه استفاده کنید: